Plan voor een nieuwe versterking bij Nieuw-Amsterdam

Titel Leupe: Stand van het oude fort en daarby staande gebouwen, alsmede de pleck alwaar de nieuwe diend geplaatst te worden.

De militair ingenieur Jean-Guillaume d’Arnaud werd in 1770 uitgezonden als opzichter over de voorgenomen herbouw van Fort Nassau en Nieuw-Amsterdam. Hij vervaardigde in 1771, overeenkomstig de definitieve keuze van de directie voor de oude locatie, een ontwerp in meerdere versies voor een nieuwe versterking op de plaats van het in 1763 verwoeste fortje.

Van de vier projecttekeningen die daarvan bewaard zijn gebleven, zijn er twee gesigneerd (zie VEL 1632A-B), maar de overige, waaronder deze, kunnen met zekerheid eveneens aan d’Arnaud worden toegeschreven.

Op deze kaart zijn de ligging van het geprojecteerde fort (G) ten opzichte van het oude (D), de smits

en timmermanswerkplaatsen (A-C) en het zogenoemde vrijmanspakhuis (E) aangegeven; met het pand (F), de ‘op siender generaals wooning’, bedoelt d’Arnaud zijn eigen onderkomen.

Het ontwerp met een vierkant grondplan en twee diagonaal tegenover elkaar geplaatst hoekbastions greep terug op een model dat in de Europese en koloniale vestingbouw toen al minstens anderhalve eeuw gangbaar was voor kleine hulpforten en veldschansen, maar minder geschikt was voor een versterking van de afmetingen zoals d’Arnaud had voorzien; met zijn zijden van meer dan 80 meter zou het nieuwe Fort Nassau in oppervlakte vier maal zo groot zijn geworden als het oude.

Dit plan kreeg niet de goedkeuring van de directeuren van de Sociëteit.

Het noorden is linksonder.

Schaalstokken van 10 Roeden = [ca. 1 : 1.030].