Expeditie

Tweede expeditie naar het noorden onder leiding van Nay en IJsbrants

1595 - 1595

Na de veelbelovende verkenning in 1594 werd in 1595 een veel grotere vloot uitgerust met veel verstrekkender ambities. Zeven schepen, inclusief grote koopvaarders en oorslogsschepen, werden uitgerust met het doel om door te varen naar China en daar handelsbetrekkingen aan te knopen. Besloten werd om de gehele vloot ten zuiden van Nova Zembla langs te sturen, omdat daar immers het voorgaande jaar de doorgang gevonden was en de zee nagenoeg ijsvrij werd aangetroffen.

Verloop

Deze tweede expeditie vertrok eind juni 1595, later dan de bedoeling was geweest, had een bijzonder moeizaam verloop. Op de uitreis kwamen twee van de expeditieschepen in botsing in zwaar weer, waarbij vier man verdronken. Aangekomen in de straat Waigats aan de zuidkant van Nova Zembla bleek dat de doorgang dit jaar vol drijfijs lag; de vloot kwam dan ook niet verder. Er ontstond onrust onder de bemanning die in een muiterij dreigde te ontaarden, waarvan de vijf raddraaiers werden opgehangen. Toen de expeditie half september nog vast zat, werd besloten dat een doorvaart er dat jaar niet meer in zat en rechtsomkeert gemaakt. In de loop van novemberliepen de verschillende schepen hun thuishavens in de Nederlanden weer in.

05 augustus 1595 - 05 augustus 1595

Noordkaap, 5 augustus 1595

71°19' NB 25°67' OL

De tweede expeditie passeerde de Noordkaap op 5 augustus 1595. De volgende dag, niet ver ten oosten van de Noordkaap, kwamen de schepen van Barentsz en Van Linschoten in zwaar weer, maar ook omdat de rivaliserende schippers elkaar geen voorrang wilden verlenen, in botsing.

Bronnen en literatuur

Veer, Gerrit de, Om de Noord: de tochten van Willem Barentsz en Jacob van Heemskerck en de overwintering op Nova Zembla, zoals opgetekend door Gerrit de Veer (1598)[68]

18 augustus 1595 - 02 september 1595

Straat Vaigach, 18 augustus tot 2 september 1595

69°67' NB 60°20' OL

De straat ten zuiden van Vaigach werd Straat Waigats of Nassau genoemd, en op deze expeditie gezien als de meest veelbelovende doorvaart naar China. Hoewel Vaigach een eiland is dat los ligt van Nova Zembla, wordt het in de bronnen vaak getoont of aangeduid als deel van Nova Zembla.

Langs de straat onderscheidden de Nederlandse expeditieleden Afgodenhoek, een landtong die werd genoemd naar de houten beelden die de Nederlanders er aantroffen Traanbaai, net ten oosten daarvan, werd genoemd naar de traan die er volgens Gerrit de Veer werd aangetroffen.

Bronnen en literatuur

Veer, Gerrit de, Om de Noord: de tochten van Willem Barentsz en Jacob van Heemskerck en de overwintering op Nova Zembla, zoals opgetekend door Gerrit de Veer (1598)[69-76]

06 september 1595 - 09 september 1595

Stateneiland 6-9 september 1595

69°84' NB 61°22' OL

Stateneiland was op de eerste expeditie van 1594 al verkend en was toen vernoemd naar de Staten-Generaal. Na enige tijd in de Traanbaai te hebben verbleven deden de schepen van de tweede expeditie een poging verder te varen, maar kwamen opnieuw niet langs het ijs. Op het vasteland bij Stateneiland werden twee bemanningsleden gedood door een ijsbeer toen ze bergkristal zochten. Ze werden begraven op Stateneiland. Ook vond hier een kleine opstand onder de bemanning plaats, die door Gerrit de Veer verder niet wordt beschreven. De vijf bemanningsleden die als de aanstichters werden gezien werden op Stateneiland opgehangen.

Bronnen en literatuur

Veer, Gerrit de, Om de Noord: de tochten van Willem Barentsz en Jacob van Heemskerck en de overwintering op Nova Zembla, zoals opgetekend door Gerrit de Veer (1598)[77-79]

Overige afbeeldingen

Bronnen en literatuur

Veer, Gerrit de, Om de Noord: de tochten van Willem Barentsz en Jacob van Heemskerck en de overwintering op Nova Zembla, zoals opgetekend door Gerrit de Veer (1598)