Ternate

Fort Oranje in het plaatsje Malayo op Ternate werd in 1607 door de VOC gebouwd. Het was een sterke vesting omgeven door een gracht. Later werden er op Ternate nog verscheidene andere forten gebouwd of veroverd op de Spanjaarden. De militaire macht van de VOC op Ternate diende hoofdzakelijk om de smokkelhandel met concurrenten te bestrijden, zodat het kruidnagelmonopolie in stand bleef. In 1801 viel fort Oranje in handen van de Engelsen. De kruidnagel producerende eilanden van de Noordelijke Molukken waren verdeeld in een aantal rijkjes, waarvan het sultanaat van Ternate het machtigst was. De eerste contacten tussen Nederlanders en Ternate dateren al uit 1599. In 1607 vroeg de sultan van Ternate de VOC om bijstand tegen een aanval van Spanjaarden. Hoewel deze niet geheel van het eiland konden worden verdreven leverde het de VOC een verdrag op waarin hen een monopolie op de kruidnagelhandel werd verleend. Ternate was voor de verkoop van kruidnagelen en de invoer van levensmiddelen afhankelijk van buitenlandse kooplieden. De schepen die in dit gebied gebruikt werden, zogeheten correcorren, dienden voor de oorlogsvoering en waren niet geschikt voor handelstransport. Het monopolie van de VOC op de handel van Ternate maakte dat het eiland ook van de compagnie afhankelijk werd voor de aanvoer van belangrijke levensmiddelen. Omdat de VOC echter te weinig produkten importeerde, waren de Ternatanen wel gedwongen het monopolie voortdurend te ontduiken. De VOC heeft steeds geprobeerd, vaak met geweld, deze smokkelhandel tegen te gaan. De handelsverdragen met de sultan werden, nadat ze waren ontdoken, regelmatig opnieuw ceremonieel bekrachtigd, waarbij de sultan moest beloven geen kruidnagelen te zullen leveren aan anderen. Het gebrek aan voedsel waar de bevolking door het handelsmonopolie onder kwam te lijden, resulteerde in opstanden die door de VOC op bloedige wijze werden neergeslagen. In 1677 werd de sultan van Ternate tenslotte alle militaire macht ontnomen en voorgoed aan de VOC onderworpen. De gouverneurs-generaal van de VOC hadden, voorafgaand aan de stichting van Batavia in 1619, geen vaste residentie. Zij zetelden afwisselend op Ambon en in het fort Oranje op Ternate. Na 1619 resideerde in het fort op Ternate tijdelijk de gouverneur van de Molukken.