Hoorn, fort (Haruku)

Aan de noordkust van Haruku eiland bevindt zich de vesting Hoorn. Aanvankelijk werd hier in 1656 in opdracht van gouverneur Arnold de Vlaming van Oudshoorn (1647-1656) een simpele post van hout en palmbladen gemaakt. Met twintig soldaten onder leiding van een sergeant kon van hieruit de nederzetting Pelauw en omgeving in de gaten worden gehouden. Hoewel het deze eerste post dus eerst bedoeld was om de bewoners van de noordkust van Haruku te controleren, waren zij het later juist die de VOC vroegen om de bouw van een beter verdedigingswerk ter bescherming tegen Papoease zeerovers. Onder gouverneur Bernardus van Pleuren (1775-1785) werd wat ook wel het uitkijkpostje Hoorn genoemd was genoemd opgewaardeerd tot een volwaardig vestingwerk dat fort Nieuw Hoorn ging heten. De bouwkosten werden verdeeld tussen de VOC en de lokale bevolking. Voor het ontwerp tekende artillerie-luitenant Strick. Het kleine fort kreeg sterke muren met op elk van de vier hoeken een halfbastion. Het werd bemand door een korporaal met 6 soldaten en vier stuks geschut. In de jaren die volgden werd het fort niet permanent bemand, maar gebeurde dit alleen als men dit nodig achtte. In 1817 vond ook hier een opstand plaats en werd het fort weer gebruikt. Pelauw bleef grotendeels gespaard omdat de Radja van Pelauw aan Nederlandse zijde streed. Vandaag de dag is de vorm van het fort nog goed terug te zien en staan de meeste muren nog overeind, wel is het westelijk bastion aan de zeezijde is gedeeltelijk ingestort.